Beschrijving
Missa Ippolito
Dat Adriaen Willaert al een componist van aanzien was nog vóór hij kapelmeester werd aan de basiliek van San Marco in Venetië, bewijst het feit dat nog een tweede mis van zijn hand werd opgenomen in een Manuscript (een met calligrafie verlucht groot koorboek) dat werd vervaardigd voor de illustre Lieve Vrouwe Broederschap van s’Hertogenbosch in Nederland (de eerste mis van dit handschrift, Missa sex vocum super ‘Benedicta’ vind u op de LP Adriano 2).
De titelzijde van deze mis vermeld geen naam, alleen de componist, Adrianus Willart.
Ze werd gecatalogeerd als een Missa sine nomine, een Mis zonder naam.
Men gaat ervan uit ze gecomponeerd werd tussen 1522 en 1527, in de tijd dat Willaert lid was van de muziekkapel van Kardinaal Ippolito d’Este te Ferrara in Italië.
Wat op het eerste zicht opvalt bij deze compositie, is dat één van de tenorstemmen een cantus firmus zingt (een ‘gegeven, vaste, basis-stem’ als fundament van elk deel van de mis, waar de andere stemmen worden bijgevoegd) die telkens uit dezelfde 13 noten bestaat: mi ut mi sol mi ut fa mi fa mi re re mi.
De musicoloog Joshua Rifkin beweert in een artikel dat hij over de mis schreef, bij deze notenreeks een sogetto cavato delle parole te hebben ontdekt. Dat is een voor die tijd veel toegepaste compositie-techniek waarbij de noten van een melodie, in dit geval de cantus firmus, ontleend zijn aan de klinkers van bepaalde woorden.
De noten waarmee toongedicht worden zijn die van het guidonisch hexacord, de reeks van de 6 noten ut-re-mi-fa-sol-la. Bijvoorbeeld het woord Maria (Ma-ri-a) wordt ‘vertaald’ in de noten la mi la.
De cantus firmus van de mis past volgens Rifkin perfect op de woorden ‘Primus Ippolitus Cardinalis Estensis’ (Ippolito I, Kardinaal d’Este). De mis is dus is vrijwel zeker (d.m.v. een verstopte boodschap in de muziek) een ode aan de Kardinaal van Ferrara die zijn broodheer was.
Deze her-ontdekte Mis zonder naam van Adriaen Willaert, die we nu als wereldpremière ingezongen hebben, kan dus terecht de naam Missa Ippolito dragen.
Beoordelingen
Er zijn nog geen beoordelingen.