Description
Passio Domini Nostri Jesu Christi secundum Joannem
De passie wordt vernieuwend polyfoon gecomponeerd, maar homo-ritmisch: elke stem zingt op hetzelfde moment dezelfde tekst. Er wordt meerstemmige gereciteerd, waardoor de tekst heel verstaanbaar blijft, en de luisteraar emotioneel geboeid wordt door de manier waarop het verhaal wordt gebracht.
Van de Noord-Italiaanse (katholieke, latijnse) passie-traditie is niet veel bekend. Toch kunnen we stellen dat ze daar in de hoog-renaissance heel populair was, en ze een voorloper was van de passies die we nu kennen zoals ze in de protestantse traditie werden geadapteerd, en hun hoogtepunt bij Johann Sebastian Bach bereikten.
Via Orlandus Lassus, die deze meerstemmige passies kende van zijn verblijf in Italië, kwam die traditie naar Zuid-Duitsland. Lassus komponeerde zelf 4 meerstemmige passies (Johannes-, Mattheus-, Lukas- en Markuspassie), maar gaf de belangrijkste protagonisten al a-capella solo- rollen, weliswaar gesproken of gezongen op de gregoriaanse reciteer-toon (evangelist, Jezus etc.), analoog met hoe bv. Francesco Cortecchia in Italië nog componeerde.
Deze voordrachttechniek wordt bij Heinrich Schütz overgenomen, maar de testo, (de verteller) krijgt nu een gecomponeerde, gezongen rol, en in de moedertaal van de toehoorder (Mattheus- en Johannespassion). Bij Bach zal de ‘evangelist’ dan de meest prominente gezongen rol in het geheel van de passie krijgen, begeleid van een ‘continuo’-groep.
Bij Willaert is dat niet zo. Alle ‘rollen’ die in zijn Johannespassie voorkomen zijn meerstemmig toongezet. De ‘evangelist’ is 4-stemmig, Jezus is 3-stemmig, Pilatus, Ancilla, Petrus 2-stemmig, het volk (turba) is 6-stemmig uitgewerkt. In deze oorspronkelijke vorm, zoals te vinden in de stemboekjes (Manuscripten, geen druk) is dit werk nog nooit opgevoerd geworden.
Er was lang twijfel of deze passie niet van Cypriano de Rore, een leerling van Willaert zou geweest zijn, maar musicologen zijn er nu vrijwel zeker van ze Willaert toegeschreven kan worden. Ze verschijnt in het manuscript tussen (meerstemmig gecomponeerde) passies van Maistre Jhan en Vicenzo Ruffo, en stamt wellicht uit de tijd dat Willaert zanger was in de hofkapel aan het hof van Ferrara (Bij Alfonso en Ippolito d’Este in de jaren vóór hij door de doge van Venetië werd aangeworven) waar Maistre Jhan de kapelmeester was.
Tore Tom Denys
Reviews
There are no reviews yet.